Omgaan met
echtscheiding

Omgaan met echtscheiding

Hoe pas je Geweldloze Communicatie toe als je overweegt uit elkaar te gaan, te scheiden of wanneer je je reeds in een echtscheiding bevindt.

Het toepassen van Geweldloze Communicatie vaardigheden in tijden van nood, zoals een echtscheiding, kan alle partijen helpen langdurige schade en groeiende interpersoonlijk conflicten te voorkomen.

Een oplossing zonder chantage of dwang

Het aanleren van Geweldloze Communicatie vaardigheden kan je helpen een oplossing te bedenken zonder chantage of dwang, maar eerder een dialoog te creëren met een kwaliteit die hoogstwaarschijnlijk tot wederzijds begrip zal leiden en een voor alle partijen aanvaardbare oplossing.

Wanneer een echtscheiding veel conflicten met zich meebrengt, kan dit ook grote financiële en emotionele gevolgen hebben.

Een van de moeilijkste en pijnlijkste punten bij een echtscheiding is wanneer kinderen verstrikt raken in een gevecht tussen de volwassenen, die geacht worden voor hen te zorgen en hen een gevoel van stabiliteit te geven. Soms spreken scheidende ouders – in aanwezigheid van hun kinderen of achter hun rug om – negatief over elkaar, waardoor de relatie van het kind met de andere ouder wordt ondermijnd. Beschuldigen, schelden en bekritiseren dragen bij aan de erosie van verbinding, vertrouwen en persoonlijk zelfrespect.

Ook als mensen, zoals gebruikelijk bij echtscheidingen het niet met elkaar eens zijn …. als zij beginnen te begrijpen wat hun gemeenschappelijk vertrekpunt is en elkaars diepere gevoelens en motivatie duidelijk kunnen onderscheiden, kunnen ze aan wederzijds aanvaardbare oplossingen werken.

In deze context kan het ontwikkelen van Geweldloze Communicatie vaardigheden alle partijen  helpen om met een scheidingssituatie om te gaan en hun leven op een helende manier te begrijpen, te genezen, te laten groeien en voort te zetten.

Geweldloze Communicatie in relaties

Geweldloze Communicatie in relaties toepassen betekent – gedeeltelijk – begrijpen dat relaties strategieën zijn om bij te dragen aan wederzijdse behoeften. Geweldloze Communicatie gaat ervan uit dat zowel een huwelijk als een echtscheiding strategieën zijn, bedoeld om behoeften te vervullen.

Mensen kiezen ervoor te trouwen om een aantal behoeften te vervullen. De intentie achter de keuze verschilt van persoon tot persoon, van stel tot stel en van gezin tot gezin. Deze behoeften kunnen bestaan uit het vervullen van sociale normen die van generatie op generatie zijn doorgegeven zoals uit liefde, verbondenheid, stabiliteit, een gedeelde doelstelling, ondersteuning, intimiteit en nog veel meer!

Evenzo kiezen mensen er om verschillende redenen voor te scheiden. In sommige gevallen is het vertrouwen verloren gegaan. Of misverstanden en conflicten hebben geleid tot een situatie waarin een of beide partijen pijn ervaren als ze in elkaars nabijheid zijn. Maar uiteindelijk zijn een of beide partijen tot de conclusie gekomen dat het huwelijk voor hen niet meer werkt.

Sommige echtscheidingen brengen misschien niet veel conflicten met zich mee, maar eerder een erkenning dat eenieder iets anders wil in het leven en een andere weg kiest om vooruit te komen. In deze gevallen kan de relatie in onderling overleg worden beëindigd.

Een van de sleutels om door moeilijke gesprekken heen te komen – en gesprekken over echtscheidingen zijn enkele van de moeilijkste – is om onderscheid te maken tussen behoeften en strategieën.

Rekening houden met universele menselijke behoeften

Dit deel toont aan hoe je rekening kunt houden met de universele menselijke behoeften en strategieën in tijden van een echtscheiding.

Als er in Geweldloze Communicatie gesproken wordt over behoeften, wordt verwezen naar de universele menselijke behoeften. Universele menselijke behoeften zijn de omstandigheden waaronder ieder mens kan gedijen, ongeacht cultuur of geografisch locatie. Ze omvatten o.a. liefde, vertrouwen, creatieve expressie, erbij horen, keuzevrijheid, veiligheid, enz. Wanneer je universele menselijke behoeften zijn vervuld – en deze omvatten ook je overlevingsbehoeften – kan je groeien!

Het woord ‘behoefte’ is verraderlijk omdat het associaties heeft met ‘een gebrek hebben’ of een gemis. Dit is misleidend van wat Marshall Rosenberg bedoelde toen hij het woord gebruikte.

“Behoeften,” zei hij, “zijn de benodigdheden waarop het leven zich op dit moment probeert te manifesteren.”

• Behoeften zijn levensimpulsen die zich in ieder van ons van moment tot moment openbaren.
• Behoeften worden ook begrepen als de bron van menselijke motivatie. Ze sporen aan om te spreken of te handelen.
• Behoeften worden het best begrepen als een energie die wil stromen, in plaats van een gat te vullen.

Behoeften versus strategieën

Strategieën daarentegen, zijn de manieren waarop mensen hun behoeften proberen te vervullen, en zijn per definitie niet universeel. Vijf mensen die de behoefte aan verbinding ervaren, zouden bijvoorbeeld op vijf of meer verschillende manieren die behoeften kunnen vervullen:

• de een door naar een concert te gaan,
• de ander door thuis te blijven bij zijn gezin,
• wederom een ander door onderzoek te doen naar vrijwilligersprogramma’s voor mensen met dezelfde interesse,
• een ander door zijn moeder te bellen en
• de laatste door de mogelijkheid te onderzoeken om een kind te adopteren.

• Iemand koopt een pistool
• Iemand plaatst een hoog hek rond zijn grondstuk
• Iemand maakt kennis met al zijn buren en creëert een gemeenschapsgevoel

Conflicten gebeuren op het niveau van de strategieën

Conflicten gebeuren niet op het niveau van de behoeften, omdat we allemaal dezelfde universele behoeften hebben. Behoeften zijn en kunnen niet in conflict komen omdat ze nooit verwijzen naar een specifieke persoon, locatie, actie, tijd of een object. Het zijn de strategieën waarmee je je persoonlijk identificeert en die voortdurend in conflict kunnen zijn met de strategieën van anderen.

Wanneer je je behoeften scheidt van je strategieën, en dan je strategieën bewust opzij zet voor het grotere goed kan je contact maken met de ander op het niveau van gevoelens en behoeften. Dit werkt het beste als er aan beide kanten een gedeelde oprechte bereidheid is om te begrijpen (dit betekent niet dat je het ermee eens bent) en kwetsbaar te zijn in de zin van waar of oprecht.

Zodra je je op dit niveau met de ander begrijpt, is het tijd om strategieën te verkennen die ieders behoeften kunnen vervullen, inclusief die van jezelf.

Een belangrijke manier om behoeften binnen een relatie te vervullen – of je nu gaat scheiden of niet – is door het opbouwen van een gezonde ondersteuningsregeling.

Een oprechte ondersteuningsstrategie creëren

Een echtscheiding doormaken – of er over nadenken – biedt je de perfecte gelegenheid te werken aan het opbouwen van een oprecht ondersteuningssysteem.

Echtscheiding is in de samenleving lang gestigmatiseerd als een privékwestie op gezinsniveau. Dit komt doordat er geloof gehecht wordt aan een gevaarlijke sprookje, dat zegt: “Ik moet dit alleen doen.” Dit sprookje wordt gedeeld door onze meest intieme persoonlijke relaties die een mentaliteit bevordert van ‘je eigen problemen behoor jezelf op te lossen’ en ‘je hangt de vuile was niet naar buiten’. Sommigen kiezen voor een ‘verdediging is de beste tactiek’ strategie en zonderen zich af, dat zelden tot positieve resultaten zal leiden. Hoe komt dat?

1. Wanneer je heel nauw betrokken raakt bij een situatie, is het moeilijk een objectief perspectief te behouden. Dit gebeurt op het werk en ook bij literaire projecten. Auteurs gebruiken om deze reden redacteuren. Als je heel dicht bij een situatie staat, kun je een soort bijziendheid ontwikkelen en het perspectief verliezen. Iedereen heeft blinde vlekken en het helpt om iemand te hebben met een bredere kijk dan jij op dit moment hebt.
2. Als je eigen opvattingen als een echo naar je teruggekaatst worden is het lastig om een empathietekort weg te werken. Wat betekent dit? Empathie helpt je begrepen te worden, maar functioneert ook als een soort overdrukventiel. Wanneer je gehoord en echt begrepen wordt kan je naar het gesprek terugkeren. meer verbonden met wat je nodig hebt en wilt, en ook met een lagere emotionele lading. Een empathietekort verwijst naar een situatie waarin iedereen empathie nodig heeft en waarin niemand het je kan geven.

Marshall Rosenberg geloofde dat het ontwikkelen van een gemeenschappelijk netwerk voor ondersteuning een van de sleutels is tot het toepassen van Geweldloze Communicatie bij echtscheidingen. In het dagelijks leven hebben mensen zo’n netwerk nodig. Actievoerders, beleidmakers, leidinggevenden en mensen die een echtscheiding overwegen – of er middenin zitten – hebben dit ook nodig.

Toen Marshall Rosenberg over Geweldloze Communicatie bij echtscheidingen sprak, moedigde hij ook aan om onderscheid te maken tussen behoeften en strategieën, en om verbonden te blijven op het niveau van gevoelens en behoeften zolang als het nodig is, voordat tot een strategie overgegaan wordt.

Vertaald uit het Engels