Hier is mijn persoonlijke lijst* van tien reacties die vaak goed bedoeld zijn, maar de communicatie onbedoeld lastig kunnen maken:

1. Advies geven / proberen “op te lossen”

• Voorbeelden: “Je zou … eens moeten proberen,” “Als ik jou was, zou ik …,” of “Ik heb daar een geweldig boek over gelezen …”
• Waarom het kwetsend kan zijn: Advies geven of oplossingen aandragen legt de focus op de acties die de ander zou moeten ondernemen, in plaats van op de gevoelens en behoeften die hij of zij uit. Dit kan de indruk wekken alsof de gevoelens van de ander onterecht zijn of snel opgelost moeten worden.

2. Uitleggen / verontschuldigen

• Voorbeelden: “Ik wilde je bellen, maar …” “Zij zegt dit alleen maar, omdat …” of “Maar ik wilde niet dat …”
• Waarom het kwetsend kan zijn: Uitleggen of verontschuldigen kan de gevoelens van de ander ontkrachten door je te rechtvaardigen of te verklaren. Hierdoor kan het lijken alsof de ander geen recht heeft om zich zo te voelen.

3. Corrigeren

• Voorbeelden: “Maar zo is het helemaal niet gebeurd,” “Ja maar, jij ging …” of “Wacht even, dat zou ik zo nooit zeggen…”
• Waarom het kwetsend kan zijn: Corrigeren geeft de indruk dat de beleving van de ander onjuist is, wat de verbinding verzwakt en kan leiden tot frustratie of een gevoel van gekwetstheid of verdriet.

4. Troosten

• Voorbeelden: “Het was toch niet jouw fout,” “Je hebt je best gedaan,” of “Wees blij, het had nog veel erger gekund …”
• Waarom het kwetsend kan zijn: Troosten door het probleem te relativeren kan overkomen alsof de gevoelens van de ander niet helemaal terecht zijn. Het haalt de kracht uit de emoties die de ander op dat moment ervaart.

5. Verhaal vertellen

• Voorbeelden: “Dat doet me denken aan de keer dat …,” “Ik weet hoe je je voelt. Dat is mij ook overkomen toen …”
• Waarom het kwetsend kan zijn: Een eigen verhaal vertellen verschuift de aandacht naar de luisteraar zelf, waardoor de ander zich minder gezien en gehoord voelt in zijn eigen ervaring.

6. Gevoelens temperen

• Voorbeelden: “Neem het nou niet zo zwaar op,” “Tel je zegeningen in plaats van te kniezen,” of “Andere mensen zijn er slechter aan toe dan jij …”
• Waarom het kwetsend kan zijn: Door gevoelens te temperen lijkt het alsof de emoties van de ander niet zo belangrijk zijn. Dit kan bij de ander de indruk wekken dat zijn of haar gevoelens niet serieus genomen worden.

7. Sympathiseren / medelijden tonen

• Voorbeelden: “Oh zielenpoot …,” “Hoe kunnen mensen dit nu doen?” of “Dat overkomt jou nou altijd, toch?”
• Waarom het kwetsend kan zijn: Medelijden kan een gevoel van afstand creëren, omdat het vaak vanuit een ‘vogelperspectief’ komt. Hierdoor ontstaat bij de ander de indruk van afstandelijkheid en onbegrip.

8. Onderzoeken / ondervragen

• Voorbeelden: “Wanneer is dit gebeurd?” “Waarom heb je dit gedaan?” “Waarom zei je niet…”
• Waarom het kwetsend kan zijn: Vragen kunnen snel de indruk wekken als een verhoor. Bij de ander kan de indruk ontstaan zich te moeten verantwoorden in plaats van zich vrij te voelen om te delen.

9. Beoordelen / opvoeden

• Voorbeelden: “Je bent wel erg naïef,” “Het probleem met hen is dat ze …,” “Wat zegt jou dit nou?”
• Waarom het kwetsend kan zijn: Een beoordelende of moraliserende reactie kan een gevoel van schaamte of schuld oproepen bij de ander. Dit ontmoedigt openheid en vertrouwen.

10. Vergelijken

• Voorbeelden: “Dat is nog niets. Moet je horen wat mij is overkomen,” “Zie je dan niet dat het al stukken beter met je gaat dan toen …”
• Waarom het kwetsend kan zijn: Vergelijkingen ontkrachten de unieke ervaring van de ander, waardoor deze de indruk kan krijgen dat zijn gevoelens niet voldoende op waarde worden geschat.

Bron: Holly Humphrey