Vijandbeelden
herkennen
Hoe vijandbeelden een zelf vervullende voorspelling worden en hoe je ze met Geweldloze Communicatie kunt omvormen naar verbinding.
Elke keer als je over iemand een vooroordeel hebt, beperk je zijn algehele menselijkheid en heb je de neiging vanuit dat beperkende beeld te communiceren.
Vijandbeelden herkennen
Het woord vijandbeeld is een term die Marshall B. Rosenberg introduceerde. Telkens als je een vooroordeel hebt, een conclusie trekt, als je in gedachten een mening over iemand anders hebt of over jezelf, heb je een vijandbeeld.
Vijandbeelden roepen over het algemeen onprettige gevoelens op en beïnvloeden je gedachten en handelingen op een onvruchtbare wijze. Enkele voorbeelden van vijandbeelden zijn:
- Ze is slordig.
- Hij is agressief.
- Ze houden me in de gaten.
- Ze is werkelijk slim.
- Hij is beter dan ik.
- Ik heb het verknald.
- Ik ben goed.
- Hij is gek.
Naast hoe jij je erbij voelt en wat je doet, zijn de twee belangrijkste problemen met vijandbeelden dat ze je ontmenselijken en de neiging hebben precies dat te creëren wat je niet wilt.
Ontmenselijken betekent in dit geval. dat elke keer als je anderen op een starre manier ‘labelt’, je hun volledig ‘mens zijn’ beperkt en je ertoe neigt om vanuit dit beperkende denken met hen te communiceren. Dit denken laat vaak je verwachtingen uitkomen.
Als je bijvoorbeeld met vijandbeelden in je hoofd naar een vergadering gaat in de verwachting dat er een vijandige sfeer zal heersen, zal je waarschijnlijk op een manier handelen en spreken die de kans vergroot dat je ontvangt wat je het meest vreest.
Een zelf vervullende voorspelling
Door in een oordeel over jezelf of anderen te geloven, filtert je geest onbewust de beschikbare informatie zodanig, dat het dat oordeel over jou en anderen ondersteunt. Op deze wijze filtert je overtuiging je waarneming en wordt het een zelf vervullende voorspelling. Je ontvangt wat je gelooft.
Nu zou je misschien kunnen denken: ”Wat als ik denk dat mijn baas een eikel is, en zolang ik niets zeg of niet vanuit die gedachte handel, doet het er toch niet toe.” Dat is een misverstand. Het maakt weldegelijk een verschil. Elke keer als je merkt dat je een oordeel over iemand hebt, let dan eens op hoe de verbinding met de ander begint te verbreken. Dat is niet iets metafysisch dat door de ruimte uitgezonden wordt of dat door de wetenschap niet verklaard zou kunnen worden.
Integendeel, het lijkt er eerder op dat wat je denkt op de een of andere manier ‘uitlekt’ en dat dit op een subtiele manier door anderen opgevangen wordt. Wanneer anderen iets denken, waar ze onbewust over twijfelen, zendt hun neurologisch systeem neurotransmitters uit die met deze gedachten overeenkomen.
Je gedachten hebben invloed op je gevoel, die op hun beurt weer invloed hebben op de microbewegingen van je gezichtspieren, het ritme van je spreken, de woorden die je kiest en de energie waarmee je die op een onbewust niveau uitspreekt.
Hoofdbestanddelen van onze communicatie
Non-verbale communicatie
Dit fenomeen verklaart waarom een niet-uitgesproken gedachte toch waarneembare fysieke gevolgen voor je omgeving heeft. Wellicht weet je dat een groot percentage van je communicatie non-verbaal gebeurt. Dit hoeft helemaal geen verrassing te zijn. Als baby ben je, om te overleven, volledig afhankelijk van de volwassenen om je heen en daarom leer je op zeer jonge leeftijd ze onbewust te lezen. Dit blijf je gedurende je hele leven doen.
Waarom niet gewoon aan iets anders denken of op de een of andere manier de beledigende gedachten uit je geest bannen? Deze manier van aanpak zal je niet werkelijk verder helpen. Als iemand tegen je zegt: “Wat je ook doet, denk in geen geval aan olifanten.”, zal je er bijna zeker moeite mee hebben de gedachten aan olifanten, die je geest binnenstormen, tegen te houden.
Proberen om aan iets anders te denken of gewoon de ongewenste gedachten onderdrukken met affirmaties, gebedsachtige rituelen en op concentratie gebaseerde meditatietechnieken kunnen een tijdje nuttig zijn. Je vijandbeeldgedachten komen daarna echter met hernieuwde kracht terug. De resultaten van een vijandbeeldproces bieden hiervoor meer tevredenheid.
Het magische doelman fenomeen
Je zult al gauw het transformerende effect op je gevoel bemerken, hoe je je gedraagt en welk gevolg dit heeft op de wereld om je heen. Het vijandbeeldproces werkt net zo als het ‘magische doelman fenomeen’ bij het voetballen. Als voetballers over het veld rennen en zich voorbereiden om de bal in het doel te schieten, terwijl ze de doelman aankijken, vergroten ze de kans dat ze de bal rechtstreeks naar hem schieten.
Bijgevolg worden spelers aangemoedigd hun aandacht te richten op een plek in het doel waar de doelman niet staat en waar ze willen dat de bal terechtkomt. Op dezelfde wijze verandert het vijandbeeldproces je denken over waar je naar toe wilt in plaats van vast te houden aan de beledigende gedachten.
Oefening baart kunst
Bovendien zul je merken dat met opeenvolgende herhalingen van het proces met betrekking tot hetzelfde onderwerp, de frequentie, de intensiteit en de opdringerigheid van de vijandbeelden beginnen af te nemen. Steeds meer aanwijzingen uit de wereld van de neurowetenschappen laten zien dat je geheugen beïnvloedt wordt door herinneringen.
Telkens als jij je van een herinnering bewust wordt, wordt deze min of meer gewijzigd. Misschien is dat de reden waarom het toepassen van het vijandbeeldproces succesvol is.
Het is belangrijk dat elke keer als je je aan een kwestie herinnert, je in verbinding met je behoeften komt en dat je hierdoor de manier wijzigt hoe je je aan de prikkel van oude pijnpatronen herinnert.
Hoe kun je Geweldloze Communicatie inzetten om telkens weer in verbinding met je behoeften te komen en dat je hierdoor de manier wijzigt hoe je je aan oude pijnpatronen herinnert? Eigenlijk, heel eenvoudig! Het leerproces is de weg …
Je kunt het leerproces meteen starten door je aan te melden voor een gratis online leertraject, waarbij inspiratie en leerplezier voorop staan.
Woorden die werken, Geweldloze Communicatie voor op de werkplek.
Lees meer over vijandbeelden, het vijandbeeldproces en andere veelvoorkomende werkplekkwesties.
Inclusief 52 handige werkplek communicatie tips.
Auteur: Ike Lasater.
Mens en Communicatie boeken over Geweldloze Communicatie
Mens en Communicatie is in Nederland en Vlaanderen een belangrijke voorvechter en uitgever van boeken over Geweldloze Communicatie.
Geweldloze Communicatie is een fantastische aanvulling op je persoonlijke gewoonte, je diepste drijfveren helder te krijgen, moedig te leren vragen wat je wilt, conflicten op te lossen, relaties te verdiepen en wederkerig tevredenstellende oplossingen met anderen te bedenken.
Met onze boeken over persoonlijke groei en ontwikkeling kun je
- uitzonderlijke persoonlijke en professionele relaties creëren,
- anderen medelevend begrip aanbieden,
- weet je wanneer en hoe je datzelfde voor jezelf kunt vragen,
- voorkom en los je misverstanden en problemen op,
- spreek je je eigen waarheid op een heldere, krachtige manier die eerder tot harmonie leidt dan tot een conflict,
- creëer je begrip zonder dwang.