Deze tip besteedt aandacht aan het schuld-en-schaamte denkkader en hoe je het op een snelle en krachtige manier kan transformeren.

Dit typische denkkader is in onze samenleving dominant aanwezig en ligt ten grondslag aan veel misverstanden, machteloosheid, verdriet en conflicten. Welke rol speelt het in het dagelijks leven van iedereen? Waar komt het vandaan? Waar kan je het aan herkennen en hoe kan je eruit stappen. Vragen die onderstaand beantwoord worden.

Wanneer je aan iets denkt dat je de afgelopen dag als pijnlijk of frustrerend hebt ervaren en je staat niet in verbinding met jezelf – met je eigen waarden – dan bevind je je in een typisch schuld-en-schaamte denkkader van veroordelen, verwijten, beschuldigen en bestraffen.

Met andere woorden, je wilt iemand anders of jezelf de schuld geven van wat wel of niet gebeurde. Dit denkkader is alom tegenwoordig, op de werkplek, binnen je gezin, je vriendenkring en ook in de samenleving algemeen. De focus hierbij ligt hoofdzakelijk op wat je niet wilt, in plaats van wat je wel zou willen.

Geweldloze Communicatie kent drie soorten verzoeken waarmee je om iets kunt vragen dat je wel wilt; een bijdrage leveren aan je eigen welzijn en aan het welzijn van anderen. Deze verzoeken worden in ‘actietaal’ en in de tegenwoordige tijd uitgesproken. Uitvoerige informatie over het doen van heldere verzoeken, waarmee jij en anderen ontvangen wat je nodig hebt – zonder dat het op een eis lijkt – lees je in dit artikel.

Stel, tijdens een vergadering is een collega kortaf tegen je en je reageert bijvoorbeeld op deze manier: “Wat ben je weer onbeschoft!” Je collega reageert hierop in het gebruikelijke schuld-en-schaamte denkkader door zich bijvoorbeeld te verdedigen of een oordeel te vellen: “Je moet niet altijd zo gevoelig zijn!” Hierdoor zou echter niets veranderen. Jezelf vertellen te stoppen met beschuldigen of veroordelen evenmin.

Gebruik in plaats daarvan het rouwproces – een Geweldloze Communicatie vaardigheid die je gebruikt om je uit een spiraal van beschuldigen en (be)straffen te halen – en benoem in stilte wat je hebt waargenomen: “Zij handelde op een manier die ik als onprettig ervaar. Mijn behoefte aan respect, aan gezien en gehoord worden is niet vervuld.” Doordat je de waarneming benoemt en de ervaring weer doorleeft, verschuift je bewustzijn naar iets waar je wel invloed op hebt: namelijk je behoefte aan respect, aan gezien en gehoord worden.

Op dit punt aangekomen zou je kunnen overwegen om een verzoek te doen.

Een belangrijke rol om het schuld-en-schaamte denkkader op een snelle manier te transformeren is weggelegd voor de vaardigheden van zelfempathie en stille empathie. Deze vaardigheden zijn ook een heel goed middel tegen burn-out.